Wat doe je als iemand al een paar jaar roept dat dit echt zijn laatste voorstelling wordt….?
Dan neem je toch zo iemand toch niet meer serieus? Precies. Hoeveel zullen er wel niet gedacht hebben dat het afscheid van Kees Torn een grote grap was? Hoeveel zullen er getwijfeld hebben of nog twijfelen?
Kees Torn nam afscheid in het Oude Luxor van Rotterdam. Bomvol. Je weet maar nooit of het echt is…. Het werd een afscheid in grootse stijl. Compleet met sigaren, whisky en een brandalarm. Kortom. Alles dat past bij Kees Torn.
Ik heb altijd een zwak gehad voor Kees. Vanaf het eerste programma heb ik alles gevolgd en mijn bewondering voor zijn ongekende “rijmkunst” is alleen maar groter geworden. Volgens mij was het de kleine zaal van Theater de Kring in Roosendaal waar ik voor het eerst kennis maakte met hem. De kleine zaal was bij lange na niet vol en er zat een lange slungelige jongen met een sigaar en appelsap/whisky achter de piano die een stortvloed van woorden over je heen gooide.
Eigenlijk is het bij Kees nooit echt heel veel veranderd. De zalen werden gelukkig wel voller, de sigaren mochten niet meer tijdens de voorstelling en iedereen die na afloop toch even wilde ruiken aan het glas (echt waar) weet ook hoe het met die drank gesteld is. De stortvloed van woorden is altijd gebleven inclusief tekst en uitleg over de rijmschema’s en de situaties waar het allemaal uit voort kwam. Kees heeft altijd zijn hele “hebben en houwen” gedeeld met het publiek. Was het niet via zijn liedjes dan wel via zijn anekdotes. Een beetje rommelig, al dan niet ingestudeerd. Misschien was het juist daardoor dat hij zo’n schare vaste bewonderaars heeft opgebouwd.
Ik heb Kees veel gefotografeerd en eigenlijk was dat nooit spannend want een man als Kees met zijn verhaal en liedjes achter de piano is gewoon lastig. De mooiste momenten om te fotograferen waren bij Kees altijd buiten de voorstelling en het is maar goed dat ik al die mooie momenten niet allemaal heb vastgelegd. Sommige momenten moet je gewoon voor je zelf houden en onthouden. Zo kwam ik Kees een keer tegen in Leiden. In het donker op de brug, Had een mooie foto geweest. Zo zag ik Kees een keer verstopt achter een bank en plantenbak, opgekruld in een busje en al dampend in een bushokje. Dat waren ook mooie fotomomenten geweest.
Kees heeft afscheid genomen. Gaat iets doen met schrijven en wetenschap, voor zijn vriendin zorgen en genieten van het even niets hoeven. Hij moest nog één keer aan de bak en deed dat in een erg goede voorstelling. Zijn laatste. Het waren allemaal ” Torn-momentjes”. Klein en mooi verpakt. Speelmomentjes met zijn publiek en zijn cabaretloopbaan. Zulke momenten zijn mooi om mee te maken.
In een lege zaal zit de man alleen te spelen. Het publiek wacht in de foyer tot de deuren open gaan. Even helemaal alleen in dat grote Oude Luxor. “Dit zijn mijn momenten” en vanuit de coulissen schiet ik de foto. “Jaap?” hoor ik vanaf de bühne. “Mooi he, dat hij bij een klik meteen aan mij denkt…..”
Intussen zijn alle bekenden en familie ook binnen en wordt er in de foyer druk gekust en handen geschud. Cabaretminnend Nederland is uitgelopen om Kees uit te zwaaien. Op de tafeltjes staan chocoladesigaren en alle genodigden hebben bij hun toegangsbewijs een echte sigaar gekregen met een heus Kees Tornsigarenbandje er om heen. Ook de speciale whiskeyconsumtiebonnen passen mooi bij het thema.
Ik heb daar in de foyer zo’n beetje het ontvangstcomité staan spelen want terwijl ik even op iemand anders stond te wachten kwamen de cabaretcollega’s, theaterdirecteuren en recensenten in rijen van 3 naar binnen. Nog meer handen schudden en iedereen zich maar afvragen of dat wel goed gaat met zoveel sigaren en een rookverbod. “Ach” wordt er gezegd “als er één echt gaat roken en het alarm af laat gaan dan zal dat Torn zelf wel zijn.” Kees kennende……het is tenslotte zijn laatste voorstelling.
Het management van Kees heeft alles uit de kast gehaald om deze avond tot een succes te maken. In de foyer is de wand beplakt met Kees Tornaffiches en men probeert zoveel mogelijk bekenden ook echt welkom te heten. Op z’n knieën zit Roland Vonk van Radio Rijnmond naast de techniek om z’n eigen opnamen te maken voor zijn radioprogramma.
Ik hou wel van deze gedrevenheid. Een week eerder zagen we elkaar ook al bij Drs. P waar hij zich in alle bochten moest wringen om er iets goeds van te maken maar vandaag oogt hij erg tevreden. Eigenlijk zie ik de laatste jaren nooit meer een voorstelling van Kees vanuit de zaal want meestal werk ik gewoon. Dus dat betekent dat je gewoon de halve voorstelling niet mee krijgt. Om in de traditie te blijven heb ik me voorgenomen om de eerste helft gewoon vanuit de zaal mee te maken en het tweede gedeelte te fotograferen.
Gek he…. toch voel ik me dan ongemakkelijk als ik zoveel mooie fotomomenten voorbij zie komen en ik gewoon in de zaal zit zonder camera in mijn handen. Die fotomomenten heb ik natuurlijk al lang maar toch kriebelt het dan. Een soort beroepshospitalisatie.Na de pauze dus gewoon weer met de camera in de coulissen en het laatste deel in de zaal want het officiële gedeelte is op zo’n dag natuurlijk ook belangrijk.
Op m’n knieën achter een donker gordijn en met een bord veilig voor me dacht ik me echt onzichtbaar gemaakt te hebben. Niets is minder waar. Terwijl Kees uitbundig zwaait met zijn mooie boeket dat Helga hem overhandigde ziet hij mij zitten. Al die jaren heeft hij me keurig kunnen negeren maar vanavond, zijn laatste avond, dacht Kees daar anders over.
Al wenkend ging hij er eens uitgebreid voor staan. Poserend bij de piano terwijl de zaal hem nog steeds een staande ovatie geeft. “Ja kijk…. als je er zo mooi voor gaat staan dan ben ik dus ook niet meer onzichtbaar” en ik kruip op m’n knieën naar voren. Terwijl ik nog steeds dacht dat het bord mijn aanwezigheid onzichtbaar maakte merkte ik al snel aan de reacties dat ik intussen al halverwege de bühne was gekropen. Dus…..beste aanwezigen. Als u thuis de video’s terug gekeken hebt van het slotapplaus en u ziet daar een kale fotograaf …. Ik wil dat zelf ook weleens terug zien.
Omdat iedereen er natuurlijk toch vanuit gaat dat Kees wel weer (een keer) terug komt heeft men bij Bunker Theaterzaken maar alvast de poster voor zijn volgende show gemaakt.
Het is de foto geworden die ik van Kees maakte in het Westlandtheater. In het inmiddels befaamde (foto)gangetje bij de artiestenfoyer waar je altijd “Toy Toy Toy” boven je hoofd hebt staan. Het is Kick van de Veer die hem uitreikt en er waarlijk nog een kleine, op zijn manier, Onemanshow met huppeltje aan besteedt.
Als klap op de vuurpijl verschijnt ook Kees z’n lief nog op de bühne met een bloemetje. Kees mailde me de andere dag dat hij nog nooit zo verliefd geweest was als op dat moment toen zijn Jose als hommel gekleed op hem af kwam. (Kees noemt haar altijd Hommel)
Op het moment dat iedereen vrolijk de zaal verlaat gaat het brandalarm af. Het personeel van het Oude Luxor werkt iedereen keurig de juiste kant op en voordat ik het weet sta ik buiten bij Kees die een sigaar op steekt en een biertje krijgt aangereikt. “Ik was het echt niet” zegt Kees voordat ik hem ook maar iets vraag. Hij klinkt erg geloofwaardig.
Buiten staat Kees even later zijn dvdbox te signeren. Een mooie rij bewonderaars staat klaar voor de handtekening als de brandweer met zwaailicht en sirene komt aangereden.
Even overwegen we een groepsfoto met de brandweerlieden maar zien daar toch vanaf als we naar het gezicht van de commandant kijken. Dit kan zo nooit een vrolijke foto worden.
Intussen is bekend hoe het alarm was afgegaan en wordt de avond vervolgd in de foyer met een beste borrel en een lekker hap. Ik mag nog een goede daad doen en stel Richard van de cabaretwebsite Zwarte Kat voor aan Herman Finkers.Als eindredacteur van de belangrijkste cabaretsite en als groot fan van Finkers kan het natuurlijk niet dat deze twee grootheden elkaar mis lopen.
Het levert weer enige hilariteit op als Finkers goed op de hoogte blijkt te zijn van de inhoud van de Zwarte Kat site en tussen neus en lippen door opmerkt dat zijn laatste twee verschenen boeken niet helemaal juist gerubriceerd staan.
Als hij dan verneemt dat de hele site op vrijwilligerswerk draait dan wordt er alleen bewondering geoogst. Ik ben een keer met Kees en Richard met de auto en een gedeelte openbaar vervoer naar Amsterdam gereden. Een vermakelijke rit waarbij ik me afvroeg hoe het zou zijn als Kees Torn er mee zou stoppen. Hij was er een paar jaar geleden al mee bezig.
Vanavond was het dan zover. De titel van de volgende voorstelling zal “Met hangende pootjes” gaan heten. Dat is al bekend. Nu de datum nog. Ondertussen geniet Kees van zijn rust, zijn Jose en van zijn wetenschapsplannen. Kees, het is je gegund maar kom dan maar weer snel terug.
Foto’s en tekst Jaap Reedijk www.jaapreedijk.com
www.bunkertheaterzaken.nl
